Australië, het kleinste en oudste continent op onze aardbol kan onmogelijk in één reis ontdekt worden. Andersdananders maakte doelbewust de keuze van verschillende representatieve gebieden die ons zondermeer zullen verbazen door hun grote verscheidenheid en immense contrasten. Onze ontdekkingstocht start in Sydney, hoofdstad van New South Wales, die fungeert als toegangspoort tot Australië. Deze wereldstad is ingekapseld aan ’s werelds mooiste haven met Sydney Opera House als meest gekende bouwwerk. Van hieruit trekken we er een dag op uit om het, in eucalyptusnevel gesluierde, Blue Mountains National Park te ontdekken met haar ruige landschap en vreemde geërodeerde rotsen. Tasmanië oefent met zijn unieke fauna en flora een speciale aantrekkingskracht uit op zijn bezoekers. Ongeveer 11.000 jaar geleden werd dit eiland van haar moederland gescheiden. Tasmanië bewaart nog steeds haar geheimen in de beschermde natuurparken en reservaten. Tijdens ons bezoek krijgen we een beeld van de onontdekte schoonheid op dit dunbevolkte eiland. Het landschap wordt gekenmerkt door wijn-en boomgaarden, slapende vulkanen, solitaire bergen en gematigde regenwouden met hun inheemse dierenwereld. Het biedt de reiziger die van wandelen, sereniteit en steeds veranderende landschappen houdt alle mogelijkheden. De traditionele Georgiaanse dorpen, beruchte strafkolonies en het Aboriginal-verleden behoren allemaal tot het rijke palet van de hedendaagse waarden die dit zuidelijke wonder te bieden heeft. De verrassend vriendelijke en zeer gastvrije mentaliteit van de eilandbewoners laat een onvergetelijke indruk na. Terug op het continent, voert een prachtige 2-daagse rit ons via de schitterende Great Ocean Road langsheen de ruige, gekartelde kust. Het schitterende Grampians National Park is de uitgelezen plek om de natuur in de duiken tijdens enkele prachtige wandelingen. De hoofdstad van Victoria, Melbourne, is een kosmopolitische, stijlvolle en elegante stad en herbergt een rijke schakering van kunst en cultuur. De prachtig aangelegde publieke parken, moderne winkelcentra, typische ‘gold-rush’-architectuur en vele exclusieve restaurants geven deze stad een charmante sfeer. Sterk contrasterend is het uitgestrekte ‘Red Center’, met de monoliet Ayers Rock. In Queensland, in de Sunshine State, openbaart zich weer een totaal andere wereld waarin fabelachtige eeuwig groene tropische regenwouden op parelwitte stranden uitmonden. Hier maken we kennis met de oerbewoners van Australië tijdens een daguitstap met een aboriginalgids. Alhoewel de blanke invloed duidelijk zijn sporen nalaat, behouden de Aboriginals een sterk identiteitsgevoel en is hun fierheid over hun unieke erfdeel niet weg te cijferen. Het wereldbekende Great Barrier Reef is een absolute must en mag zeker tijdens deze reis niet ontbreken!
Aan de andere kant van Sydney, op de heilige berg Yengo van de Blue Mountains, houden de Wonnarua-, Awabakal-, Worimi- en Darkinjung-aboriginals de legende van Bajame levend. Baiame (Baayami of Baayama) heeft de bergen, meren, rivieren en grotten van de Blue Mountains gemaakt. En toen hij daarmee klaar was, sprong hij naar de geestenwereld, en stompte daarmee de spits van Mount Yengo af. Mount Yengo ligt centraal op de Noord-Zuid-as van belangrijke rotstekeningen tussen Sydney, Newcastle en de Hunter Vallei.
In New South Wales alleen al zijn er in totaal ongeveer 40 plaatsen die voor aboriginals heilig zijn. Reken daarbij nog de honderden begraafplaatsen, nederzettingen, “middens” (zogenaamde archeologische mesthopen van schelpen en huishoudelijk afval van de oerbewoners), ontmoetingsplaatsen, rotstekeningen en andere plaatsen van grote culturele en religieuze betekenis. Sommige plaatsen liggen zelfs op loopafstand van het Four Seasons hotel of Holiday Inn. De golfbaan in Noord-Bondi bevat een groep rotstekeningen (niet te verwarren met het nabijgelegen houtsnijwerk toegeschreven aan Portugese zeelieden van de 18de eeuw!). En in de nabijgelegen, glamoureuze kustplaats Tamarama, naast het pad tussen Bondi en Coogee Beach, wandelen duizenden, nietsvermoedende toeristen dagelijks voorbij een grote zandsteen gravure van een walvis en een vis.
Waar kan men echte, originele kunst van de Aboriginals kopen? Een vaak gehoorde vraag tijdens rondreizen. Een beschilderde didgeridoo of boemerang staat nooit mis in de woonkamer. Of een versierd stuk gomboomschors voor de vensterbank? De betere Sydney-trips maken dan ook graag ruimte voor een ongepland bezoek aan een Aboriginal kunstgalerij - zoals de Aboriginal and Pacific Art Gallery in Danks Street. Blikken van ongeloof bij het prijskaartje dat aan sommige dot-paintings bengelt. In juli 2007, aan de vooravond van de financiële crisis, werd ‘Warlugulong’, een dotpainting van Clifford Possum Tjapaltjarri (1932 - 2002), bij Sotheby's geveild voor $2,4 miljoen Australische dollar (1,8 miljoen Euro). Het doek verhaalt over de blauwtonghagedis Lungkata en zijn twee zonen uit de droomtijd - de tijd van de schepping, toen volgens de Aboriginals de aarde, de mens en de dieren werden gecreëerd. Makkelijk verdiend, moet de bankbediende gedacht hebben die het werk amper 30 jaar eerder voor een habbekrats van $1,200 bij de Papunya had aangekocht. In die woestijngemeenschap, in het noordwesten van Australië, had de moderne dotpainting - of stipschilderkunst - zich toen pas enkele jaren daarvoor ontwikkeld. Bij die techniek worden de contouren van symbolische afbeeldingen met behulp van in acrylverf gedopte stokjes en takjes stip per stip getekend.
De Papunya schilderden natuurlijk al vele eeuwen eerder, net zoals alle Aboriginal gemeenschappen over het hele Australische continent. Hun zandschilderijen uit schelpjes, takjes, keien, bloemen en zaden illustreerden vertellingen over de droomtijd, maakten deel uit van belangrijke initiatieplechtigheden en versterkten de culturele identiteit van de Australische oerbewoners. Maar het is pas nadat de Europese tekenleraar Geoffrey Bardon in 1972 de Panunya, waartoe ook Clifford Possum behoorde, overtuigde om hun zandschilderijen op canvas over te doen, dat de eerste Australische dotpaintings konden worden bewaard, getransporteerd en vooral verhandeld.
Sindsdien begon de dotpainting aan een gestage opmars naar internationale musea, galerijen en veilinghuizen. Naar souvenirwinkeltjes ook, tot in Antwerpen en Brussel toe, waar de gestipte didgeridoos, boemerangs, ijskastmagneten en koffietassen altijd gewillige afnemers vinden. Een markt die goed is voor naar schatting 500 miljoen dollar per jaar.
Helaas komt slechts een fractie van dat geld bij de Aboriginalkunstenaars en hun gemeenschap terecht. In 2007 nog , het jaar van Clifford Possum’s veilingsrecord, getuigde een senaatscommissie over dotpainters die betaald werden met aalmoezen, drugs of tweedehandswagens. Sinds 2010 ontvangen Australische kunstenaars daarom bij wet telkens 5% van de prijs waaraan hun werk wordt doorverkocht. Met de commercialisering kwam er ook de namaak. Onlangs berichtte de Australische staatszender ABC over originelen gemaakt door Engelse rugzaktoeristen, opgeblazen prijzen en vervalste herkomstcertificaten. Wie toch een echte dotpaiting in huis wilt, ruilt de toeristenmarkten van The Rocks (Sydney) of Queen Victoria Markets (Melbourne) dus maar beter voor een bezoek aan een door Aboriginals zelf gerunde galerij of kunstenaarscollectief. Zoals het Maruku Arts Centrum bij Uluru. Wie weet, misschien hangt er dan bij jouw binnenkort een klein fortuin aan de muur.
Wil je meer weten over onze reizen of heb je een andere vraag?
Neem contact met ons op via:
Vul hieronder je e-mailadres in om onze nieuwsbrief te ontvangen.
Wij gebruiken jouw gegevens enkel om jouw e-mailadres toe te voegen aan onze mailinglijst. Ik ga akkoord met de privacyverklaring.
