Arrow top

Ware schatkamer voor cultuurminnaars

Ethiopië is een ware schatkamer voor cultuurminnaars. Dankzij paleontologische vondsten zoals “Lucy”, wordt dit land vaak beschouwd als de wieg van de mensheid. Sinds de 25ste eeuw v. Chr. Brachten de Egyptenaren verslag uit van hun handelsexpedities naar het “land van punt”. Door haar strategische ligging in de hoorn van Afrika, speelde de Axumitische beschaving in de oudheid een opmerkelijke rol op het wereldtoneel. Grootse steles en ondergrondse graven vormen het stille testament van hun illustere koningen. Vroeg-judaiïsche geloofsvormen met Solomonistische pretenties ijverden eeuwenlang met het Christendom en de Islam om de bovenhand. De indrukwekkende 12de eeuwse rotskerken van Koning Lalibela getuigen niet alleen van deze religieuze ijver, maar ook van een geniale en verfijnde zin voor architectuur. Priesters in lange gewaden bewaken tot op vandaag argwanend de vermeende laatste rustplaats van de Ark des Verbond. De etnisch zeer diverse bevolking is dan ook terecht trots op hun culturele erfgoed. Maar ook de natuur is spectaculair met de heetste plaats ter wereld in de Danakil depressie en de unieke Gelada bavianen in de indrukwekkende Simien bergen. In de zuidelijke Omo-vallei ontdekken we zeer diverse etnische groeperingen waar de tijd lijkt stil gestaan te hebben? 

“LUCY IN THE SKY WITH DIAMONDS”

 In 1974 ontdekte de Amerikaanse paleo-antropoloog Donald Johanson in het oosten van Ethiopië in de Afar driehoek de eerste resten van een gedeeltelijk skelet van een uitgestorven mensachtige, de Australopithecus afarensis. Deze unieke vondst was het oudste en beste bewaarde fossiel van een rechtop lopende voorouder ooit gevonden en behoorde vermoedelijk aan een vrouw toe. Tijdens de expeditie speelde het liedje “Lucy in the sky with diamonds” van de Beatles en werd het skelet “Lucy” vernoemd. Lucy woog ongeveer 27 kilo was 1,10 meter lang en kwam waarschijnlijk zo’n 3,2 miljoen jaar geleden om het leven door de botbreuken en interne beschadiging van de organen die ze opliep tijdens een val uit een boom. 

DE ARK DES VERBONDS

In het jodendom vormt de legendarische Ark des Verbonds, gemaakt tijdens de exodus en de twee stenen tafelen met de 10 geboden bevattend, het allerheiligste voorwerp. Deze Ark werd eenmaal per jaar gebruikt voor een bloedoffer van een lam, het zoenoffer dat de zonden van het Israëlitische diende te bedekken. De Ethiopische Orthodoxe kerk beweert de originele Ark des Verbonds in zijn bezit te hebben in een schatkamer in de Mary of Zion kerk in Axum. De Ark zou met goddelijke hulp door Menelik I naar Ethiopië zijn gebracht, terwijl een vervalsing zou achter gelaten zijn in de tempel in Jeruzalem. Of het originele exemplaar zich nu in Axum bevindt of elders zullen we nooit weten en blijft een groot en fascinerend mysterie…

GELADA BAVIANEN

Deze unieke dieren zijn enkel en alleen terug te vinden in de hoge graslanden van de spectaculaire Simien bergen op het centraal Ethiopisch plateau. Gelada zijn in principe geen bavianen, maar lijken er wel op, en worden ook wel de “bloedende hart” apen genoemd. Ze gebruiken de steile kliffen van de bergen om te overnachten en grazen op de hoger gelegen graslanden. Deze dieren hebben een uitgebreid repertoire van vocalisaties die ze gebruiken om met elkaar te communiceren en leven in een complexe sociale structuur. Ze kennen basisgroepen met enkele volwassen mannetjes, vrouwtjes en de kleintjes tot 20-25 dieren en kleine “vrijgezellen” groepen tot 15 mannetjes. Op een hoger niveau kennen we troepen die bestaan uit 20-27 familiegroepen en enkele vrijgezellen groepen, die soms voor korte tijd samen groeperen om een kudde te vormen van meer dan 60 basisgroepen. 

OMO-VALLEI

In het zuiden van Ethiopië maken we kennis met de unieke tradities van enkele etnische groepen in de vruchtbare vulkanische Omo vallei. Nergens anders op de planeet is er zoveel variëteit aan tribale culturen in zo'n klein gebied. We bezoeken de Dorze, vroeger gevreesde krijgers, en ontdekken hun typische hutten die lijken op enorme bijenkorven. Een verkenning van de Dimeka weekmarkt is de droom van elke antropoloog. Vanuit afgelegen gebieden komen verschillende stammen zoals de Hamer, Karo en Tsemai samen om hun producten te verhandelen. We exploreren een aantal dorpen in de omgeving en staan versteld van de excentrieke overgangsrituelen voor jonge mannen zoals de bull jumping ceremonie. Bij de Hamer vallen de ijzeren en houten juwelen en met schelpen en kralen versierde halssnoeren op. Ze smeren hun perfect gevlochten haar in met een mengsel van boter en rode klei. De Karo, een van de kleinere stammen, blinken uit in overdadige lichaamsbeschilderingen en doen aan scarificatie. Hun complexe haartooien zijn versierd met elementen uit de natuur. De op krokodillen jagende Dassanech zijn meesters in het recycleren van flessendoppen en simkaarten tot hoofdtooien en oorbellen. Ongetwijfeld is dit een fotogenieke en kleurrijke reis door een van de meest cultureel diverse plekken op aarde!

trevor-cole-UZnSs5N54o0-unsplash