Madagaskar

Het Rode Eiland

19 Days
Nature
Wildlife

Intro

Uniek dierenleven in Madagaskar

Madagaskar, het vierde grootste eiland ter wereld, wordt gescheiden van het Afrikaanse continent door de Straat van Mozambique. Door de jarenlange geografische isolatie ontwikkelden zich unieke diersoorten en ontstond een waaier een landschappen. Je reist er als het ware door drie verschillende continenten: Azië, Afrika en Australië. Tijdens onze rondreis ontdekken we het ongekende noorden met zijn bizarre rode zandstenen formaties en regenwoud met heilige watervallen. Het centrale deel van het eiland geeft ons een introductie tot de bizarre begrafenisrituelen die de Merina en Betsileo bevolking nog steeds onderhouden. Van de hooglanden met zijn rijstterrassen dalen we uiteindelijk af naar de geërodeerde zandstenen massieven en stekelige wouden met baobabs die de thuis vormen van de ringstaartmaki’s en sifaka’s. Het buitengewone dierenleven laat ongetwijfeld een onvergetelijke indruk op je na!

Highlights

Deze groepsreis
in vogelvlucht

Maak op het Rode Eiland kennis met unieke ecosystemen en speelse lemuren.

Het ongekende noorden

Per 4x4 exploreren we de streek rond Diego Suarez en ontdekken we het primair regenwoud van het Ambergebergte en de unieke Rode Tsinghy.

Contrasterende landschappen in de nationale parken

Laaglandjungle in Andasibe, bergregenwoud in Ranomafana, grillige rotsmassieven in Isalo en doornwoud in Ifaty.

Inheemse fauna

Veelkleurige kameleons, gecamoufleerde gekko’s, ringstaartmaki’s, indri-indri, bamboelemuren en sifaka’s, de dansende lemuren.

Mengelmoes van culturen

Een kleurrijke mix van Aziatische, Afrikaanse en Arabische elementen en unieke begrafenisrituelen van de Merina en Betsileo.

This trip is medium intensity

Moeilijkheidsgraad: 2
Actief verkennen

Deze rondreis staat open voor elke leeftijd als je over een goede conditie en mobiliteit beschikt. Tijdens deze reis maken we verschillende prachtige wandelingen. Om goed te kunnen volgen tijdens deze reis zou je minstens 5 kilometer moeten kunnen wandelen op onregelmatig terrein bij warm weer. Er staan veel vroege vertrekken en tussenvluchten op het programma. De wegen zijn hobbelig. Raadpleeg bij rugklachten eerst je huisarts.

We stimuleren afvalreductie en gebruik van hernieuwbare energie

  • Verschillende accommodaties zijn bezig met gebruik hernieuwbare energie, beleid rond waterverbruik, lokale bouwmaterialen, ...

We staan voor duurzame samenwerking met andere landen

  • Opbouwen van langdurige relaties met vaste partner die zelf projecten steunt zoals Père Pedro in Akamasoa waardoor scholen, hospitalen en sportzalen voor de lokale gemeenschap worden aangelegd

Op reis met anders dan anders
Wat kan je verwachten?

1

Bij anders dan anders maken we van elke reis een unieke ervaring. Met meer dan 40 jaar expertise en een team van gepassioneerde medewerkers die elke bestemming door en door kennen, zorgen we ervoor dat je méér ziet, méér beleeft en méér geniet. Onze unieke programma’s bieden authentieke ontmoetingen, onverwachte ervaringen en aandacht voor de kleine details die het verschil maken. Want onze aanpak is écht anders dan anders.

Of je nu een specifieke vraag hebt of onderweg hulp nodig hebt, wij staan altijd voor je klaar. Geen vraag is te veel, en tijdens je reis zijn we 24/24 en 7/7 bereikbaar om je te ondersteunen. Ontdek wat reizen met anders dan anders zo bijzonder maakt en laat ons jouw droomreis waarmaken!

Program

Madagaskar van oost naar west en noord

Vanuit de hoofdstad Antananarivo ontdekken we het prachtige oosten en volgen we de Route National Numéro 7 door afwisselende landschappen tot de zuidwestkust. We bereiken het noorden na enkele binnenlandse vluchten en doorkruisen de regio per 4x4.

  • Plane
  • Bus
  • Jeep

View the entire program

Discover it all

Dag 1-2 

ANTANANARIVO (D)

We nemen een vlucht naar Antananarivo waar we dineren en overnachten.

Verblijf: nachtvlucht/Nosy Manga

Dag 3-4 

ANTANANARIVO – ANDASIBE (2xO, 2xL, 2xD)

De komende twee nachten verblijven we vlakbij het nationaal park van Andasibe. Dit regenwoud bestaat uit dichtbegroeide, vochtige bossen waar elk vrij plekje bedekt wordt door lianen, mossen, varens en meer dan honderd verschillende soorten orchideeën.

Pandanus, bamboe, reizigerspalm, palissander- en ebbenhout zijn maar enkele voorbeelden van de talrijke flora die het park rijk is. We gaan op zoek naar de indri indri, de grootste lemurensoort van Madagaskar die bekend staat voor zijn unieke roep. Tijdens een avondwandeling in het VOI-reservaat, krijgen we de kans om fascinerende nachtdieren te observeren zoals ’s werelds kleinste primaat: de dwergmuismaki. We steken per kano over naar het Lemureneiland, waar de bruine, knorrende maki’s ons verwelkomen.

Verblijf: Mantadia Lodge

Dag 5-6 

ANTANANARIVO – ANTSIRABE (2xO, 2xL, 2xD)

Onze volgende bestemming is Antsirabe, de mooiste stad van Madagaskar. We volgen de Route Nationale 7 (RN7), de belangrijkste noord-zuidverbinding van het land. Tijdens deze rit ontdekken we de mooie landschappen van het Ankaratragebergte en de familiegraven van de Merina’s. Met wat geluk kan je een Famadihana bijwonen, dit ‘draaien van de botten’ is de traditionele opgraving van de overleden voorouders. Pas wanneer het lichaam van een overleden familielid volledig vergaan is, zal die verder leven in de wereld van de voorouders. Het is geen morbide, maar een fascinerende en vooral ontroerende gebeurtenis. We verlaten de geasfalteerde wegen om het vulkanische platteland te verkennen en wandelen naar het prachtige, blauwe Tritriva kratermeer. Ook bezoeken we een typisch Merina dorpje waar de boeren op ambachtelijke wijze hun zeboekarren bouwen. Het aangename contact met de plaatselijke bevolking van de hoogvlakten maakt er onvergetelijke dagen van.

Verblijf: Royal Palace Hotel

Dag 7-8 

ANTSIRABE – RANOMAFANA (2x0, 2xL, 2xD)

Tijd om naar het hart van de Betsileo stam te rijden door het meest indrukwekkende deel van de hooglanden waar heuvels en bergen het prachtige landschap gevormd hebben. De Betsileo zijn rijstspecialisten, een vaardigheid die ze van hun Zuidoost-Aziatische voorouders geërfd hebben. Onderweg houden we halt in het dorpje Ambositra dat bekend is voor de Zafimaniry beeldhouwers.

We spenderen twee nachten in het nationaal park van Ranomafana (heet water in het Malagassisch). In dit stukje indrukwekkende natuur ontdekte de Amerikaanse primatoloog, Patricia Wright, de gouden bamboelemuur, een zeldzame halfmaki! We wandelen door het lager bergregenwoud en gaan in de bamboebossen op zoek naar deze unieke dieren. We maken een stop bij de spectaculaire waterval van de Namorona rivier en verkennen het pittoreske dorpje van de Tanala.

Verblijf: Hotel Thermal

Dag 9-10 

RANOMAFANA – RANOHIRA (2x0, 2xL, 2xD)

We zetten koers richting het nationaal park van Isalo. Onderweg maken we een stop in Ambalavao, waar het mooie Antaimoropapier wordt gemaakt. Ook stoppen we bij het reservaat van Anja voor onze eerste ontmoeting met de ringstaartmaki’s. De landschappen veranderen drastisch en La Porte du Sud heet ons welkom in het warme, droge zuiden. Via het vlakke Plateau d’Horombe komen we uiteindelijk aan in het Colorado van Madagaskar: het Massief van Isalo. Diepe canyons, grasvlaktes en groene oases vol palmbomen creëren de sfeer van het Wilde Westen. We wandelen er naar La Piscine Naturelle, een groenblauwe waterpoel met kristalhelder water van een door pandanus overgroeide waterval. De zonsondergang bij La Fenêtre, een in zandsteen geërodeerd venster begroeid met kleurrijke korstmossen, mag tijdens ons verblijf niet ontbreken.

Verblijf: Le Jardin Du Roy

Een oase in Isalo

We verblijven aan de rand van Isalo Nationaal Park in Le Jardin du Roy, een mooi boetiekhotel opgetrokken in Malagasy stijl uit lokale materialen, dat harmonieus geïntegreerd werd in de spectaculaire natuur. Je geniet er van de lekkere lokale seizoenproducten van hun bioboerderij!

Dag 11-12 

RANOHIRA – ZOMBITSE VOHIBASIA NATIONAL PARK – IFATY (2xO, 2xL, 2xD)

Via het saffierendorpje Ilakaka rijden we verder richting Ifaty. Onderweg variëren de landschappen van kale, uitgestrekte vlaktes tot dichtbegroeid doornwoud. We ontdekken het Zombitse Vohibasia National Park dat bestaat uit droog loofverliezend bos. Het park is ook een uitgelezen plek om de Verreaux sifaka en de Zombitse sportive lemur te spotten. We verblijven twee nachten aan de kust in het Vezodorpje Ifaty. Hier varen we per motorboot naar Le Massif des Roses, midden in de lagune van Ranobe, om te snorkelen. Een bezoek aan de botanische tuin van Reniala staat eveneens op ons programma waar stokoude, spectaculaire baobabs te zien zijn.

Verblijf: Les Dunes D’Ifaty

Dag 13 

IFATY – TULÉAR – ANTANANARIVO (O, L, D)

Afhankelijk van de vluchturen is er al dan niet nog tijd om een mooie strandwandeling te maken of een frisse duik te nemen in het zwembad. Vanuit de luchthaven van Tuléar nemen we een binnenlandse vlucht naar Antananarivo waar we overnachten.

Verblijf: Nosy Manga

Dag 14-16 

ANTANANARIVO – DIEGO SUAREZ (3xO, 3xL, 3xD)

Per binnenlandse vlucht bereiken we Diego Suarez, een stadje met een vervlogen koloniaal karakter, mooi gelegen aan de Baai van Antsirannana. Langs de typische baobabs van Diego Suarez (Adansonia Suarezensis) en het vulkanische eilandje le Pain de Sucre, bereiken we Ramena. Hier maken we een magnifieke wandeling langs de parelwitte zandstranden, grijze lavarotsen en de hoge duinen van Les 3 Baies. De volgende dag wandelen we in het Ambergebergte, primair regenwoud met eeuwenoude bomen, heilige watervallen en unieke lemuren. Ook de indrukwekkende Uroplatusgekko of de koning van de camouflage en de tweede kleinste kameleon ter wereld, leeft in dit prachtige gebied. We verkennen de Rode Tsingy van Irodo: rode kathedraalachtige steenformaties die een uniek geologisch fenomeen vormen in Madagaskar.

Verblijf: Allamanda Hotel

Dag 17-19 

DIEGO SUAREZ – ANTANANARIVO (2xO, 1xL, 1xD)

We keren per binnenlandse vlucht terug naar de hoofdstad Antananarivo. Indien de tijd het toelaat brengen we nog een bezoek aan het Koninklijk Paleis van Ambohimanga. We verblijven opnieuw een nacht in Nosy Manga. Daarna worden we naar de internationale luchthaven van Antananarivo gebracht voor onze retourvlucht huiswaarts.

Verblijf: Nosy Manga/nachtvlucht

Departure dates & prices

Terms Insurance

Prijzen zijn exclusief het optionele Ada pakket t.w.v. €435 en annuleringsverzekering

min. 10 - max. 18 participants

Wat is er (niet) inbegrepen?

  • Internationale vluchten in groepsklasse (economy class)
  • Binnenlandse vluchten in groepsklasse (economy class)
  • Overnachtingen volgens programma of een passend alternatief
  • Excursies en transport volgens programma
  • Maaltijden volgens programma (O=Ontbijt, L=Lunch, D=Diner)
  • Inkomgelden en impactvolle fooien (t.w.v. € 380)
  • Taksen zoals geldig op 16.09.2024
  • Gespecialiseerde Nederlandstalige reisbegeleiding
  • Assistentie bij check-in op de luchthaven
  • Maak je een reservatie voor deze rondreis mét AdA pakket vóór 14.02.2025? Dan bieden wij gratis luchthavenvervoer (maximale afstand 100 km) en toegang tot Brussels Airport Lounge aan.
  • Dranken en persoonlijke uitgaven (bijvoorbeeld souvenirs)
  • Eventuele kosten voor toestemming fotografie en/of film
  • Visum en eventuele kosten voor paspoort en inentingen
  • Eventuele verlengingen of aanpassingen op vermelde groepsreis

Ilse

Reisexpert Afrika, Azië & Midden-Oosten

Unieke kennis over Borneo, Gabon, Oeganda, Madagaskar, Maleisië, China, Mongolië & het Midden-Oosten.

Klaar voor de eerste stap?

Ik help je graag op reis

Klaar om van jouw droomreis werkelijkheid te maken? Ons ervaren team van reisspecialisten staat klaar om je te begeleiden in elke stap van jouw reisvoorbereiding. Of je nu een verre bestemming wilt ontdekken, cultuur wilt opsnuiven, of unieke ervaringen zoekt: wij luisteren naar jouw wensen en stellen een reis op maat voor je samen. Neem contact met ons op en ervaar de zorg en expertise waarmee wij jouw reis tot in de puntjes verzorgen. Samen creëren we onvergetelijke herinneringen.

Mail your question
Or contact us via

Practical info

Madagaskar

Madagaskar, een mix van drie continenten (Azië, Afrika en Australië), met een unieke fauna en flora. Dit vierde grootste eiland ter wereld, wordt gescheiden van Afrika door de Straat van Mozambique. Toen 88 miljoen jaar geleden het eiland afbrak van India konden de plant -en diersoorten zich ongestoord ontwikkelen, zonder aanwezigheid van menselijke bewoning. Zo ontstond een unieke fauna en flora, waarvan 90 % endemisch is. De eerste menselijke bewoners vestigden zich pas 2000 jaar geleden en zijn een mengelmoes van Oost-Afrikaanse en Austronesische volkeren die vanuit het zuiden van Borneo het eiland per kano bereikten. Madagaskar is een hotspot van biodiversiteit en de afgelopen 15 jaar werden er meer dan 600 nieuwe plant – en diersoorten ontdekt !

Read more

Madagaskar zijn tropische klimaat wordt grotendeels bepaald door de zuidoostpassaat. De beste reisperiode is de Malagassische winter die valt tussen mei en oktober. Dan regent het zelden of nooit en is het helder weer met gemiddelde temperaturen tussen 20°C en 25°C. Enkel op de centrale hoog plateaus in het binnenland kan het ’s nachts afkoelen tot 5°C à 10°C. Van november tot maart stijgen de temperaturen en wordt het steeds vochtiger. Het cyclonenseizoen is tussen januari en maart. Het tijdsverschil in onze zomer is +1 uur en in onze winter +2 uur.

Gemiddelde max temperatuur °C

Plaatsjunijuliaugseptokt
Antananarivo21°20°20°23°25°
Ranohira27°27°28°28°29°
Nosy Be29°29°29°30°31°


Neerslag in mm

Plaatsjunijuliaugseptokt
Antananarivo50005
Ranohira00000


Formaliteiten voor deelnemers met de Belgische nationaliteit: je dient in het bezit te zijn van een internationaal paspoort dat geldig is tot ten minste zes maanden na terugkeer in België. Een visum voor Madagaskar is verplicht. Dit kan via je reisagent of via anders dan anders verzorgd worden indien je voor het optionele AdA pakket kiest. Zorg je zelf voor het visum dan dien je ons uiterlijk 2 weken voor afreis een kopie ter nazicht te bezorgen. We raden aan om een kopie van je paspoort mee te nemen en het apart van het origineel te bewaren.

Geen enkele vaccinatie is verplicht. Belangrijk om te weten is dat verschillende soorten insecten ziektes kunnen overdragen. Men kan zich beschermen door muggenwerende maatregelen met voldoende percentage DEET te gebruiken. Voor verdere medische inlichtingen, aanbevolen vaccinaties en eventuele preventieve maatregelen tegen malaria, contacteer je huisarts of het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen (03 247 66 66 of www.wanda.be). Zorg voor voldoende medicatie met bijsluiters en een doktersattest (Engels), aangezien niet alle medicijnen beschikbaar zijn in het buitenland en namen kunnen verschillen. De medische voorzieningen staan nog niet op een hoog peil in Madagaskar.

Voor de warmere kustgebieden en het noorden kan je best dunne, luchtige en bij voorkeur katoenen kledij dragen. Vergeet zeker geen warme trui, fleece en regenjas voor de hooglanden, want daar kunnen de temperaturen ’s nachts sterk dalen. Voorzie voor de wandelingen in de nationale parken ook een paar lange broeken en T-shirts of hemden met lange mouwen. Vergeet zeker niet de volgende zaken mee te nemen: waterfles/drinkfles, zonnecrème, zonnebril en hoofddeksel, gemakkelijke stapschoenen met een goed geprofileerde zool, zwemkledij, comfortabele sandalen, zaklantaarn (waterdicht), handig opvouwbaar rugzakje en eventueel een verrekijker voor het observeren van wildlife. Voorzie voldoende memory sticks en batterijen en/of batterijlader, persoonlijke medicatie en een insectenwerend middel voor tropische gebieden met hoog DEET-gehalte. Oude kleding en kinderkleding die je niet meer gebruikt kan je ter plaatse een nieuwe thuis geven.

Per persoon wordt één stuk ruimbagage en één stuk handbagage toegestaan. Verder is er per persoon ook één persoonlijk accessoire zoals een handtas of cameratas of laptoptas of paraplu toegelaten. Gelieve op de voucher na te kijken wat de exacte toegestane bagagelimieten zijn voor deze rondreis. Rekening houdend met de beperkte bagageruimte in de jeeps wordt één zachte reistas per persoon toegestaan. Harde koffers kunnen namelijk niet worden gestapeld in de jeeps. Let op voor een aantal regels in verband met de handbagage. Taksvrije aankopen moeten in de handbagage kunnen opgeborgen worden. Batterijen en powerbanks mogen uitsluitend vervoerd worden in de handbagage. We raden aan reservekleding en toiletgerief in de handbagage te voorzien. Een Europese richtlijn legt een aantal zware beperkingen op wat betreft vloeistoffen (max. 10 x 100 ml in een doorzichtig en hersluitbaar zakje) in de handbagage. Hou er ook rekening mee dat scherpe voorwerpen zoals een nagelvijl, schaar, zakmes niet in de handbagage mogen worden vervoerd. Bagageriemen of banden rond de ruimbagage zijn niet toegestaan omdat deze kunnen blijven haken en schade veroorzaken. Zorg er bij rugzakken en zachte reistassen voor dat alle riemen goed zijn weggestopt, of gebruik een vluchthoes. Brussels Airport laat enkel gecertificeerde wikkels toe. Bagage gewikkeld met niet-goedgekeurde folie of tape (die je bijvoorbeeld zelf thuis aanbrengt) wordt geweigerd aan de incheckbalie. Vergeet ook niet om oude bagagelabels te verwijderen. Wij stellen voor vertrek alles in het werk om de gewenste stoelreservatie te maken. De luchtvaartmaatschappij behoudt zich te allen tijde het recht de stoelreservatie te wijzigen. Er bestaat geen seat-garantie en dit kan nooit een voorwaarde van boeking zijn.

De elektrische spanning in Madagaskar bedraagt 220 volt en de stopcontacten zijn hetzelfde als in België. In de betere hotels vind je gewoonlijk een universele aansluiting van 110 volt voor scheerapparaten. Gelieve er rekening mee te houden dat de spanning kan fluctueren en dat de elektriciteit kan uitvallen, neem voor alle zekerheid dus een zaklamp en reservebatterijen mee.

De Malagassische munteenheid is de ariary. Deze munt kan enkel ter plaatse worden omgewisseld. Euro’s kunnen probleemloos omgewisseld worden (als je cash euro’s wenst mee te nemen, let er dan op dat de biljetten niet beschadigd zijn en dat je enkel biljetten van 50 en 100 euro meeneemt, omdat je hiervoor een betere wisselkoers krijgt). Het gebruik van creditcards (VISA en soms Mastercard) kan bijna in geen enkel hotel . Verder is het moeilijk om een ATM te vinden om geld af te halen en dit kan enkel met kleine bedragen. Enkel in de grote steden zoals in de hoofdstad Antananarivo is dit mogelijk. Het is daarom belangrijk voldoende cash euro’s mee te nemen. Het is zeer belangrijk om je bank over je reis te informeren, zodat men je bank- en kredietkaarten kan activeren voor buitenlands gebruik.

Ter plaatse zijn geheugenkaarten en batterijen niet altijd verkrijgbaar en neem je dus best al je foto-en filmmateriaal vanuit België mee. Je gsm, afhankelijk van je provider, werkt op de meeste plaatsen, maar in afgelegen gebieden kan de ontvangst onderbroken of verstoord zijn. Bepaalde hotels beschikken over wifi in de publieke ruimtes en meer en meer ook in de kamers. Afhankelijk van het hotel wordt het gebruik van internet gratis of tegen een kleine vergoeding aangeboden. In afgelegen gebieden is de snelheid en/of werking van het internet niet altijd optimaal. Kijk goed na of de dataroaming van de gsm uit staat om woekertarieven te vermijden. Wil je graag overal internet? Het is mogelijk om een eSIM te installeren via https://www.airalo.com of https://www.ubigi.com/nl. Kijk vooraf aan de installatie zeker eerst de compatibiliteit van je gsm-toestel na. Tot slot is het ook mogelijk om bij aankomst op de luchthaven een lokale simkaart aan te kopen voor een mobiele internetconnectie. Het netnummer van Madagaskar is +261.

  • Tijdens deze rondreis ontdekken we unieke fauna en flora en doorkruisen we uiteenlopende landschappen waarbij we kennis maken met de fascinerende tradities van de plaatselijke bevolking.
  • Wildlife komt spijtig genoeg niet à la carte en kunnen we dus nooit garanderen. De ervaring leert ons dat verschillende groepen vaak totaal andere ervaringen opdoen.
  • Je kan best dunne, luchtige, katoenen kledij dragen. Vergeet zeker geen warme trui, fleece en regenjas voor de hooglanden. Voorzie voor de wandelingen in nationale parken ook een paar lange broeken en iets met lange mouwen. Vergeet zeker niet mee te nemen: zonnecrème, zonnebril, pet of hoed, stapschoenen met goed geprofileerde zool, zwemkledij, comfortabele sandalen, zaklamp (waterdicht), insectenwerend middel, opvouwbaar rugzakje en eventueel een verrekijker voor het observeren van wildlife. Oude kledij en kinderkleding die je niet meer gebruikt kan je ter plaatse een nieuwe thuis geven!
  • Deze rondreis verloopt op basis van volpension. Omdat er tijdens sommige dagexcursies in de nationale parken niet altijd degelijke restaurants voorhanden zijn, worden picknicklunches georganiseerd.
  • Er wordt tijdens deze rondreis beroep gedaan op heel wat binnenlandse vluchten. De vluchtschema’s kunnen na publicatie van de brochure nog wijzigen waardoor de reisroute moet worden aangepast. Het beschreven programma kan hierdoor wijzigingen ondergaan, maar zal altijd zo strikt mogelijk uitgevoerd worden. Gelieve er rekening mee te houden dat er voor de binnenlandse vluchten een strikte bagagebeperking is van 20 kg per persoon.
  • Rekening houdend met de beperkte bagageruimte in de jeeps in het noorden en kleine autocars wordt er één zachte reistas per persoon toegestaan. Harde koffers kunnen namelijk niet worden gestapeld in de jeeps.
  • De wegen zijn in slechtere staat dan in Europa: niet alle wegen zijn geasfalteerd en de geasfalteerde wegen zijn vaak beschadigd. Hierdoor rijden we gemiddeld 40 km/u op geasfalteerde wegen en 25 km/u op niet-geasfalteerde wegen.

Moeilijkheidsgraad: 2

Actief verkennen - Gemiddeld niveau

Deze rondreis staat open voor elke leeftijd als je over een goede conditie en mobiliteit beschikt. Tijdens deze reis maken we verschillende prachtige wandelingen. Om goed te kunnen volgen tijdens deze reis zou je minstens 5 kilometer moeten kunnen wandelen op onregelmatig terrein bij warm weer. Er staan veel vroege vertrekken en tussenvluchten op het programma. De wegen zijn hobbelig. Raadpleeg bij rugklachten eerst je huisarts.